Няма нічога больш каштоўнага для кожнага з бацькоў, чым дабрабыт дзіцяці і яго бяспеку…
Паважаныя бацькі!
Сям'я для дзіцяці з'яўляецца першым інстытутам сацыялізацыі. Менавіта ў сям'і ён атрымлівае першыя навыкі зносін з навакольным светам, «ўбірае» правілы паводзінаў і нормы, устаноўленыя ў грамадстве. Адказнасць бацькоў за выхаванне і ўтрыманне дзяцей замацавана ў нарматыўных прававых актах Рэспублікі Беларусь.
Існуе адміністрацыйная, крымінальная і грамадзянская адказнасць. У артыкуле 32 Канстытуцыі Рэспублікі Беларусь пазначана, што: «бацькі або асобы, якія іх замяняюць, маюць права і абавязаны выхоўваць дзяцей, клапаціцца аб іх здароўі, развіцці і навучанні. Дзіця не павінна падвяргацца жорсткаму абыходжанню або прыніжэнню, прыцягвацца да работ, якія могуць нанесці шкоду яго фізічнаму, разумоваму або маральнаму развіццю».
Адказнасць сям'і за дзіця замацавана і артыкулам 17 Закона Рэспублікі Беларусь» аб правах дзіцяці«: "бацькі (апекуны, папячыцелі) павінны ствараць неабходныя ўмовы для паўнавартаснага развіцця, выхавання, адукацыі, умацавання здароўя дзіцяці і падрыхтоўкі яго да самастойнага жыцця ў сям'і і грамадстве. Законныя прадстаўнікі абавязаныя суправаджаць дзяцей, якія не дасягнулі ўзросту шаснаццаці гадоў, у перыяд з дваццаці трох да шасці гадзін па-за жыллём альбо забяспечваць іх суправаджэнне паўналетнімі асобамі».
Часткай 5 артыкула 17 Закона Рэспублікі Беларусь «аб правах дзіцяці» замацавана, што:» у выпадках, устаноўленых заканадаўчымі актамі Рэспублікі Беларусь, бацькі (апекуны, папячыцелі) нясуць адказнасць за парушэнне дзецьмі заканадаўства Рэспублікі Беларусь", гэта значыць за здзяйсненне дзіцем, якое не дасягнула ўзросту адміністрацыйнай альбо крымінальнай адказнасці, дзеі, які змяшчае прыкметы правапарушэння альбо злачынства, прадугледжваецца адміністрацыйная адказнасць бацькоў або асоб, якія іх замяшчаюць. Адказнасць у дадзеным выпадку наступае па артыкуле 9.4 Кодэкса Рэспублікі Беларусь аб адміністрацыйных правапарушэннях. Правапарушэнне, прадугледжанае дадзеным артыкулам, складаецца ў бяздзейнасці бацькоў або асоб, іх замяняюць, г. зн. калі яны не выконваюць абавязкі па выхаванні дзяцей, а менавіта не клапоцяцца аб маральным, духоўным і фізічным развіцці дзяцей, умацаванні іх здароўя, стварэнні неабходных умоў для своечасовага атрымання адукацыі, паспяховага навучання і г.д., чым не выконваюць патрабаванні, замацаваныя артыкулам 75 Кодэкса Рэспублікі Беларусь аб шлюбе і сям'і, што пацягнула здзяйсненне дзецьмі, якія не дасягнулі ўзросту адміністрацыйнай альбо крымінальнай адказнасці, дзеі, які змяшчае прыкметы правапарушэння альбо злачынства. За яго здзяйсненне прадугледжана адміністрацыйнае спагнанне ў выглядзе папярэджання або штрафу ў памеры да дзесяці базавых велічынь. За тое ж дзеянне, здзейсненае паўторна на працягу аднаго года пасля накладання адміністрацыйнага спагнання за такое ж парушэнне, прадугледжана спагнанне ў выглядзе штрафу ў памеры ад дзесяці да дваццаці базавых велічынь. Пры гэтым пратаколы аб адміністрацыйным правапарушэнні, прадугледжаным артыкулам 9.4 Кодэкса Рэспублікі Беларусь аб адміністрацыйных правапарушэннях, складаюцца ў дачыненні да абодвух бацькоў.
Артыкулам 17.13 Кодэкса Рэспублікі Беларусь аб адміністрацыйных правапарушэннях прадугледжана адказнасць бацькоў за невыкананне абавязкаў па суправаджэнні або забеспячэнні суправаджэння непаўналетняга ў начны час па-за жыллём. У выпадку невыканання такіх абавязкаў прадугледжана адказнасць абодвух бацькоў у выглядзе папярэджання або накладання штрафу ў памеры да дзвюх базавых велічынь. За тыя ж дзеянні, учыненыя паўторна на працягу аднаго года пасля накладання адміністрацыйнага спагнання за такое ж парушэнне, наступае адказнасць у выглядзе штрафу ў памеры ад двух да пяці базавых велічынь. Не дапускайце бязмэтнага, бескантрольнага правядзення часу дзяцей на вуліцы. Рана ці позна гэта прывядзе да здзяйснення правапарушэнняў, а таксама вашыя дзеці самі могуць стаць ахвярай злачынства.
Артыкулам 17.4 Кодэкса Рэспублікі Беларусь аб адміністрацыйных правапарушэннях прадугледжана адказнасць бацькоў за ўцягванне непаўналетняга ў антыграмадскія паводзіны шляхам куплі для яго алкагольных, слабаалкагольных напояў або піва, а таксама іншае ўцягванне асобай, якая дасягнула васемнаццацігадовага ўзросту, загадзя непаўналетняга ва ўжыванне алкагольных, слабаалкагольных напояў або піва альбо ў немедыцынскае ўжыванне моцнадзейных або іншых адурманьваючых рэчываў – цягнуць накладанне штрафу ў памеры ад дзесяці да трыццаці базавых велічынь.
Крымінальная адказнасць за ўцягванне непаўналетняга ў антыграмадскія паводзіны ўстаноўлена
арт. 173 Крымінальнага кодэкса Рэспублікі Беларусь. Так, ч. 1 замацавана, што ўцягванне асобай, якая дасягнула васемнаццацігадовага ўзросту, заведама непаўналетняга ў сістэматычнае ўжыванне спіртных напояў, альбо ў сістэматычнае немедыцынскае ўжыванне моцнадзейных або іншых адурманьваючых рэчываў, альбо ў бадзяжніцтва або кленчанне – караецца арыштам або пазбаўленнем волі на тэрмін да трох гадоў.
Ч.2. - тое ж дзеянне, здзейсненае з ужываннем гвалту або з пагрозай яго прымянення альбо здзейсненае бацькам, педагагічным работнікам ці іншай асобай, на якое ўскладзены абавязкі па выхаванні непаўналетняга, –караецца пазбаўленнем волі на тэрмін ад аднаго года да пяці гадоў з пазбаўленнем права займаць пэўныя пасады або займацца пэўнай дзейнасцю або без пазбаўлення. Акрамя абавязкі займацца выхаваннем дзіцяці, бацькі абавязаны і ўтрымліваць яго. Артыкул 174 Крымінальнага кодэкса Рэспублікі Беларусь прадугледжвае адказнасць за ўхіленне бацькоў ад утрымання дзяцей або ад пакрыцця расходаў, затрачаных дзяржавай на ўтрыманне дзяцей, якія знаходзяцца або знаходзіліся на дзяржаўным забеспячэнні. У выпадку ўхілення бацькоў больш за тры месяцы на працягу года ад выплаты па судовай пастанове сродкаў на ўтрыманне непаўналетніх або паўналетніх, але непрацаздольных і маючых патрэбу ў матэрыяльнай дапамозе дзяцей можа быць прызначана пакаранне ў выглядзе грамадскіх работ, або папраўчых работ на тэрмін да двух гадоў, або арышт, або абмежаванне волі на тэрмін да трох гадоў, або пазбаўленне волі на тэрмін да аднаго года.
Паводле ч. 3 арт. 174 КК, за вышэйпаказаныя дзеянні, учыненыя асобай, раней судзімай за ўхіленне ад утрымання дзяцей альбо ад кампенсацыі выдаткаў, затрачаных дзяржавай на ўтрыманне дзяцей, якія знаходзяцца або знаходзіліся на дзяржаўным забеспячэнні, надыходзіць адказнасць у выглядзе папраўчых работ на тэрмін ад аднаго года да двух гадоў, або арышт, або абмежаванне волі на тэрмін ад аднаго года да трох гадоў, або пазбаўленне волі на тэрмін да двух гадоў. На жаль, варта канстатаваць, што штогод у нашай краіне ад знешніх прычын гінуць дзеці. Прычынай таму не толькі дзіцячая бестурботнасць, але і безадказныя паводзіны саміх бацькоў. Менавіта таму артыкулам 159 Крымінальнага кодэкса Рэспублікі Беларусь уведзена адказнасць за пакіданне ў небяспецы. За свядомае пакіданне без дапамогі асобы, якая знаходзіцца ў небяспечным для жыцця і здароўя стане і пазбаўленага магчымасці прыняць меры да самазахавання па маленстве, старасці, захворванню або з прычыны сваёй бездапаможнасці, у выпадках, калі вінаваты меў магчымасць аказаць пацярпеламу дапамогу і быў абавязаны пра яго клапаціцца, прадугледжана крымінальная адказнасць у выглядзе арышту або абмежавання волі на тэрмін да двух гадоў. У выпадку свядомага пакідання ў небяспецы, здзейсненае асобай, якая сама па неасцярожнасці або з ускосным намерам паставіла пацярпелага ў небяспечны для жыцця або здароўя стан,– надыходзіць крымінальная адказнасць у выглядзе арышту на тэрмін да шасці месяцаў або пазбаўлення волі на тэрмін да трох гадоў. Выхаванне і ўтрыманне дзіцяці прызнаюцца неналежнымі, калі не забяспечваюцца правы і законныя інтарэсы дзіцяці, у тым ліку, калі дзіця знаходзіцца ў сацыяльна небяспечным становішчы.